سرزمین مادری؛ هوشمندانه، روشنگرانه و جذاب 

این دقیقا اتفاقی است که در سریال زیبای «سرزمین مادری» رقم خورده است. این سریال روایتگر وقایع سیاسی، اجتماعی و مذهبی تاریخ معاصر کشور است که در بستر درام نمایشی سرنوشت یک پسربچه، تاریخ تحولات کشور را از شهریور ۱۳۲۰ تا بهمن ۱۳۵۷ به تصویر می‌کشد.

در سرزمین مادری گرچه ما با اتفاقات و التهابات سیاسی ایران در فاصله زمانی ۱۳۲۰ تا پیروزی انقلاب مواجه هستیم، اما این اتفاقات سیاسی را در جریان و حاشیه زندگی پسرکی کم‌سن‌وسال می‌بینیم که براثر شرایط به‌وجودآمده مجبور به زندگی در سه خانواده مختلف توده‌ای، سلطنتی و مذهبی می‌شود.

پسرکی به نام «رهی» که معصومانه در کشاکش حوادث به این‌سو و آن‌سو کشیده شده و در توفان حوادث سیاسی کشور، زندگی‌اش دچار تلاطم گردیده و همین معصومیت و کشاکش او با حوادث مختلف، همدلی تماشاگر را با او برمی‌انگیزد و آرزوی رهایی وی از بند مشکلات و پیروزی‌اش را دارد.

کمال تبریزی در این سریال برای مطرح‌کردن دخالت و دسیسه بیگانگان ازجمله انگیس و آمریکا در کشورمان و بی‌کفایتی‌های سیاسی سردمداران کشور و به‌تصویرکشیدن فساد در دولت، مجلس و دادگستری و به‌تصویردرآوردن رنج مردم و مبارزه چهره‌های سیاسی و مذهبی برای مقابله با ظلم، هوشمندانه از صدور بیانیه‌های تصویری سیاسی و شعاری و به‌اصطلاح گل‌درشت پرهیز کرده و این ظلم و بی‌کفایتی‌ها را از دریچه زندگی نوجوانی به نمایش می‌گذارد که ظلم را در جمع خانواده‌ای مانند خانواده سرهنگ بهادری که پست‌های سیاسی و نظامی را در اختیار دارد، با پوست و گوشت و استخوان خود حس کرده و به تماشاگر منتقل می‌کند.

از طریق همین شخصیت نوجوان و مراجعات او به همراه دکتر حکیم‌السلطنه (با بازی درخشان زنده‌یاد پرویز پورحسینی) برای دادخواهی به دادگستری است که با بی‌عدالتی در این قوه و زد و بند‌های سیاسی و فساد‌های مالی آن روبه‌رو می‌شویم و به موازات دل‌نگرانی تماشاگر با این نوجوان، دل‌چرکینی نسبت به ظلم ظالمان در بیننده بیشتر می‌شود.

به این‌گونه رهی که می‌تواند نمادی از نوجوان و جوانی ایرانی باشد، در مسیر زندگی‌اش با افراد، اقشار و گروه‌های سیاسی و مذهبی مختلفی مواجه و باعث شناخت او نسبت به مدعیان آزادیخواهی و آزادیخواهان واقعی می‌شود و در نهایت رهایی خود و وطن را در پرتو و سایه دین می‌یابد و همه این‌ها همان‌طور که به آن اشاره شد، نه از طریق شعار‌های تصویری یا دیالوگ‌های مستقیم بلکه در قالب داستانی دراماتیک و پرکشش با محوریت زندگی پرتلاطم یک نوجوان به تصویر کشیده می‌شود.

کمال تبریزی که در انتخاب و استفاده درست از بازیگران توانا و کاملا مناسب و منطبق با نقش، سابقه درخشانی دارد، در سریال سرزمین مادری نیز توانسته هم در انتخاب بازیگران نوجوان و تازه‌کار و هم بازیگران حرفه‌ای، به‌خوبی عمل کرده و ازجمله برای نقش رهی، نوجوانی به‌نام «علی شادمان» را به بازی گیرد که ضمن چهره‌ای معصومانه، بازی انعطاف‌پذیری از خود در صحنه‌ها و حالات مختلف نشان داده و تماشاگر را به‌خوبی با شادی‌ها و غم‌ها و خشم و حتی شیطنت‌هایش همراه و همدل می‌سازد.

همچنین انتخاب طیف متنوعی از بازیگران حرفه‌ای و درجه یک مانند شهاب حسینی، جواد عزتی، پرویز پورحسینی، بابک حمیدیان، امیر آقایی، نیکی کریمی، محمدرضا فروتن، محسن تنابنده، پژمان بازغی، شبنم قلی‌خانی، ثریا قاسمی، حسین محجوب، فرهاد قائمیان، حسن پورشیرازی، هنگامه قاضیانی، جعفر دهقان، فرشته صدرعرفایی، علیرضا خمسه، میترا حجار، رضا کیانیان، هومن سیدی، سام درخشانی، سعید راد و ... که جمع‌کردن آن‌ها در یک اثر، به معنای واقعی کلمه سخت است؛ اما به جذب مخاطب و وزین‌کردن و باورپذیری اثر کمک شایانی می‌کند، نشان از دقت و وسواس این کارگردان برای خلق اثری است که شایسته نام سرزمین ایران باشد، حال چه با نام «سرزمین کهن» و چه با نام «سرزمین مادری».

کلام آخر این‌که اگر این اثر با ۱۰ سال وقفه در نمایش روبه‌رو نمی‌شد، در روشنگری جامعه به‌خصوص در میان نوجوانان و جوانان نسبت به وضعیت سیاسی و اجتماعی ایران در دوره‌های مختلف تاثیر بیشتر و قابل‌توجهی داشت، هرچند که اقبال و استقبال گسترده مردم از این سریال جذاب و تماشایی در مقطع فعلی نیز نشان می‌دهد که یک اثر خوب، تاریخ‌مصرف ندارد.